Gemeente is gestopt met het gebruik van een product met staalslakken: geen reden tot ongerustheid
De laatste tijd is er landelijke aandacht voor het gebruik van zogenaamde staalslakken, een restmateriaal uit de staalproductie. Het wordt gebruikt in wandel- en fietspaden. Het is onder verschillende merknamen op de markt, waaronder het door de gemeente gebruikte Graustabiel dat circa 30% staalslakken bevat. Vooral bij de aanleg van paden kan stof opwaaien dat tijdelijk geïrriteerde ogen of luchtwegirritatie kan geven als mensen dit op hun huid krijgen of inademen. In uiterste gevallen kun je er bloedneuzen van krijgen. Wanneer deze tijdelijke klachten voorbij zijn, is er verder geen nadelig effect op de gezondheid.
Speelplaatsen
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat raadt af om dit materiaal te gebruiken op en rond speelplekken, omdat kinderen daar kans hebben op direct contact met het materiaal. Daarom hebben wij begin juli uit voorzorg het pad grenzend aan de speelplaats in het Urbanuspark in Bovenkerk verwijderd. Dit gebeurde op advies van de GGD en Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied.
Gebruik van staalslakken uit voorzorg gestopt
De gemeente heeft ook besloten geen staalslakken meer te gebruiken bij nieuwe projecten in de openbare ruimte. Graustabiel is nog steeds een wettelijke toegestane stof maar er geldt sinds juli 2025 een tijdelijk landelijk verbod op de toepassing van staalslakken op locaties waar direct contact met het materiaal of met het stof daarvan mogelijk is, of bij lagen van meer dan een halve meter dik. Op basis van landelijk onderzoek wordt besloten hoe er in de toekomst het beste met het materiaal kan worden omgegaan.
Inventarisatie
De gemeente wil graag in beeld hebben waar Graustabiel is gebruikt bij de aanleg van paden. Hoewel de inventarisatie nog niet is afgerond, is er behoefte aan duidelijke communicatie. Daarom delen wij de voorlopige uitkomsten en geven we uitleg over het materiaal en het gebruik. De gemeente gebruikte vanaf 2021 Graustabiel in paden. Tot nu toe zijn er 8 locaties in kaart gebracht.
Paden met Graustabiel
De paden waar al Graustabiel ligt, blijven voorlopig zoals ze zijn omdat bij normaal gebruik zoals wandelen en fietsen geen gezondheidseffecten te verwachten zijn. We wachten de landelijke onderzoeken en adviezen af en werken samen met de GGD en de Omgevingsdienst.
Tot nu toe blijkt uit ons onderzoek dat er Graustabiel is gebruikt bij paden aan de Handweg, Handelsweg, Turfschip, Rentmeesterslaan, M.P.J. Aalberselaan, Erasmuspark en Zonnestein-Van Heuven Goedhartlaan en ook de overige wandelpaden in het Urbanuspark.
Duomix in het Amsterdamse Bos
Ook in het Amsterdamse Bos, dat op ons grondgebied ligt maar eigendom is van de gemeente Amsterdam, zijn staalslakken aangetroffen. Het is gebruikt in fiets- en wandelpaden. Hier is het product Duomix gebruikt, dat 80 tot 90% staalslakken bevat. De Omgevingsdienst heeft de gemeente Amsterdam in juli 2023 geadviseerd om te stoppen met het gebruik van Duomix. Na dit advies is het Amsterdamse Bos per direct gestopt met het gebruik van het product. De gemeente Amsterdam heeft de mogelijke gevolgen van de aanwezige Duomix voor natuur en mens laten onderzoeken. Het rapport van het onderzoek is beoordeeld door de Omgevingsdienst en de afdeling Bodem van de gemeente Amsterdam. Het onderzoek concludeert dat de Duomix vooralsnog niet weggehaald hoeft te worden omdat het niet acuut risicovol is. De gemeente blijft de ecologische situatie wel monitoren. Op basis van deze monitoring bepaalt de gemeente Amsterdam of aanvullende maatregelen nodig zijn. Bezoekers worden via de website van het Amsterdamse Bos geïnformeerd.
Vragen of zorgen?
Heeft u vragen over een locatie in Amstelveen? Neem dan contact met ons op via pena@amstelveen.nl. Of bekijk de veel gestelde vragen en antwoorden. Via onze website houden we u op de hoogte van de ontwikkelingen.
Heeft u vragen over uw gezondheid in relatie tot staalslakken?
Op de website van GGD Leefomgeving leest u meer over de mogelijke tijdelijke gezondheidsklachten. Staat het antwoord op uw vraag er niet bij? Neem dan contact op met de GGD Amsterdam via nummer 020 555 54 05 of stel een vraag via het contactformulier op de website van de GGD.
Q&A over Graustabiel in Amstelveen
Wat is Graustabiel?
Graustabiel is een mengsel van steenslag en staalslakken. De staalslakken reageren met water en binden de steenslag tot een harde laag. Dit is vergelijkbaar met de werking van cement in metselspecie.
Waarom is het op sommige plekken gebruikt?
Het is stevig, waterdoorlatend en stuift minder dan losse steenslag, heeft een landelijke uitstraling en vergt weinig onderhoud. Daarom is het toegepast op wandelpaden. Graustabiel is nog steeds een wettelijke toegestane bouwstof, maar er geldt sinds juli 2025 een tijdelijk landelijk verbod op het gebruik van staalslakken op en rond speelplaatsen en toepassingen van meer dan een halve meter dik.
Waarom is het pad bij de speelplaats verwijderd?
Vanwege nieuwe landelijke adviezen over het gebruik van staalslakken op speellocaties heeft de gemeente begin juli uit voorzorg het wandelpad grenzend aan de speelplaats in het Urbanuspark verwijderd. Dit gebeurde op advies van de GGD en Omgevingsdienst. Kinderen kunnen bij het spelen in aanraking komen met het losse materiaal.
Zijn er nog andere paden met Graustabiel in het Urbanuspark?
Ja, alleen het pad direct naast de speelplaats is verwijderd. De overige paden blijven voorlopig liggen, omdat ze niet direct grenzen aan een speelplek.
Waar is Graustabiel nog meer gebruikt in Amstelveen?
Voor zover we nu in beeld hebben bij de Handweg, Handelsweg, Turfschip, Rentmeesterslaan, M.P.J. Aalberselaan, Erasmuspark en Zonnestein-Van Heuven Goedhartlaan (en de overige paden in het Urbanuspark).
Worden die paden ook verwijderd?
Op dit moment is er geen directe aanleiding voor verwijdering. Samen met de Omgevingsdienst wordt onderzocht of aanvullende maatregelen nodig zijn. Wij volgen hierin de landelijke lijn.
Is Graustabiel gevaarlijk?
Er zijn geen blijvende gezondheidsrisico’s vastgesteld. Opwaaiend stof kan bij aanleg tijdelijke irritatie veroorzaken. Inmiddels is het gebruik op speellocaties afgeraden vanwege de mogelijkheid tot direct contact met het materiaal.
Wat zijn de mogelijke effecten op de natuur?
Bij de grootschalige toepassing van producten met een hoog percentage staalslakken, zoals Duomix, kunnen in de omgeving door uitloging (uitspoelen door regenwater) verhoogde concentraties zware metalen ontstaan. Dit kan ecologische schade veroorzaken. De situatie in het Amsterdamse Bos wordt gemonitord.
Waar kan ik een melding doen of vragen stellen?
U kunt meldingen doen via de FIXI app of de FIXI website of vragen stellen via pena@amstelveen.nl.
Wilt u meer nieuws lezen? Ga naar het overzicht met nieuws